Նյուտոնի երկրորդ օրենքը

Բազմաթիվ փորձերի արդյունքում պարզվել է, որ մարմնի արագացման պատճառը նրա վրա ազդող ուժն է: Տարբեր ուժերի ազդեցությունների արդյունքը միևնույն մարմնի վրա տարբեր է. որքան մեծ է մարմնի վրա ազդող ուժը, այնքան մեծ է նրա ձեռք բերած արագացումը: Տարբեր է նաև միևնույն ուժի ազդեցության արդյունքը տարբեր մարմինների վրա:

Ուժաչափի մի ծայրն ամրացնենք հորիզոնական սեղանի վրա դրված սայլակին, մյուս ծայրից թելի միջոցով բեռ կախենք (տե՛ս նկար): Բեռը կիջնի ներքև՝ ձգելով ուժաչափի զսպանակը: Ուժաչափի կողմից ազդող ուժի ազդեցության տակ սայլակն այդ ուժի ուղղությամբ դադարի վիճակից հավասարաչափ արագացող շարժում է կատարում:

Նյուտոնի երկրորդ օրենքից բխում է.

1. Մարմնի արագացման ուղղությունը միշտ համընկնում է նրա վրա ազդող ուժի ուղղության հետ, ուստի այն սկալյար տեսքով ներկայացվում է այսպես՝

a=Fm

2. Ինչքան մեծ է տվյալ մարմնի վրա ազդող ուժը, այնքան մեծ է մարմնի արագացումը, հետևաբար, այնքան արագ է փոխվում նրա արագությունը։

3. Ինչքան մեծ է մարմնի զանգվածը, այնքան փոքր արագացում է այն ձեռք բերում տվյալ ուժի ազդեցության հետևանքով և այդ պատճառով այդքան դանդաղ է փոխում իր արագությունը։

4. Եթե մարմնի վրա ազդող ուժերի համազորը զրո է, ապա նրա արագացումը նույնպես հավասար է զրոյի, ուստի և արագությունը մնում է հաստատուն:

5. Եթե m զանգվածով մարմինը շարժվում է a արագացմամբ, ապա նրա վրա ազդող ուժն արտահայտվում է հետևյալ բանաձևով՝ F=ma

Դինամիկա։ Նյուտոնի առաջին օրենքը

Դինամիկան մեխանիկայի այն բաժինն է, որն ուսումնասիրում է մեխանիկական շարժման առաջացման պատճառները:

Այլ մարմինների ազդեցություններն (ուժերն) են մեխանիկական շարժման առաջացման պատճառները:

Նյուտոնի առաջին օրենքը

Մարմինը պահպանում է իր արագությունը ոչ միայն այլ մարմինների ազդեցության բացակայության, այլ նաև դրանց հավասարակշռության դեպքում:

Օրինակ

Անկարգելորդը (պարաշյուտիստը) վայրէջքի վերջում շարժվում է հավասարաչափ, որովհետև պարանների կողմից նրա վրա ազդող ուժը համակշռում է Երկրի ձգողության ուժին:

Փորձը ցույց է տալիս, որ իներցիայի օրենքը միշտ չէ, որ ճիշտ է: Երբ մարմնի շարժումը դիտարկվում է Երկրի կամ դրա նկատմամբ ուղղագիծ հավասարաչափ շարժում կատարող մարմնի նկատմամբ, ապա իներցիայի օրենքը գործում է մեծ ճշտությամբ: Բայց այն ճիշտ չէ, երբ մարմնի շարժումը դիտարկում ենք արագացող շարժում կատարող մարմնի նկատմամբ: Օրինակ, գնացքի վագոնում սեղանի վրա դրված գնդակը մնում է դադարի վիճակում և՛ այն դեպքում, երբ գնացքը կանգնած է կայարանում, և՛ երբ շարժվում է հավասարաչափ:

Հաշվի առնելով այս հանգամանքը՝ Նյուտոնի առաջին օրենքը ձևակերպվում է այսպես.

Գոյություն ունեն հաշվարկման մարմիններ, որոնց նկատմամբ մարմինը պահպանում է դադարի կամ ուղղագիծ հավասարաչափ շարժման վիճակը, եթե նրա վրա այլ մարմիններ չեն ազդում, կամ դրանց ազդեցությունները համակշռված են:

Ռուսաստանի բնակչությունը

Դասի հղումը։

Բնակչության թվաքանակի հաշվիչ։

1. Ինչով է բացատրվում Ռուսաստանի բազմազգ լինելը
2. Ինչպես են ատաջացել Ռուսաստանի խոշոր ագլոմերացիաները
3. Ինչով է բացատրվում Ռուսաստանի բնակչության անհամաչափ բաշխումը

3. Спишите, вставляя подходящее по смыслу слово.

1. Враждебный – вражеский.
   Маленькому отряду удалось прорвать вражескую оборону. Путешественники не были готовы к враждебному приёму местных жителей.
2. Виновный – виноватый.1
   Мальчишка смотрел на всех испуганным и виноватым взглядом. Суд признал обвиняемого виновным в совершении преступления.
3. Соседский – соседний.
   В соседнем доме жил известный писатель. Каждое утро мы с соседским мальчиком
   уходили в лес.
4. Одеть – надеть.
   Бабушка одела девочку в тёплую шубу и вместе с ней вышла на прогулку. Незнакомец торопливо надел шляпу и выбежал из ресторана.

4.Вставьте пропущенные буквы и окончания. Найдите и подчеркните слова, употреблённые в переносном значении.

С конца сентября наши сады пустели, погода круто менялась. Холодно и ярко сияло на севере

над свинцовыми тучами жидкое голубое небо. Из-за туч медленно выплывали вершины снеговых гор. Ветер рвал бегущую из трубы струю дыма и снова
нагонял зловещие клочья пепельных облаков. Они бежали низко и быстро и затуманивали солнце. Погасал его блеск, зак рывалось окошеч ко в голубом небо. И снова начинал сеять дождь, сперва тихо и осторожно, потом всё гуще. Наконец дождь превращался в ливень с бурей и темнотою.

. Ответьте на вопросы.

1. Как сложилась дальнейшая судьба Шамета?
2. Шамет стал мусорщиком и стал работать по ночам.
3. Чем пахли жизнь и воспоминания мусорщика?
4. Его жизнь пахла пылью и помоями.
5. Воспоминания Шамета пахли фиалками от платья и ленты Сюзанны
6. Что значила для Шамета неожиданная встреча с Сюзанной?
7. Неожиданная встреча с Сюзанной принесла Шамету радость
8. Почему он назвал свой дом логовом?
9. Потому что он жил бедно.

5. Составьте словосочетания, подби рая подходящие по смыслу слова из скобок. С полученными словосочетаниями составьте и запишите предложения.

Мечтательный,взгляд, мечтающий,человек,учёный (учёный, взгляд, человек). Невежественный,юноша невежливый,поступок,ответ (поступок, ответ, юноша).
Праздный, праздничное,настроение,наряд,песня (наряд, настроение, песня).
Заплатить,20 рублей уплатить,штраф оплатить,проезд (20 рублей,проезд, штраф).
Великий,мыслитель величественный,дворец (дворец, мыслитель).
Вечный,искусство,истины,проблема вековой,,дуб (проблема, дуб, истины, искусство).

Հավասարաչափ շարժում շրջանագծով: Պտտման պարբերություն

Հավասարաչափ շարժում շրջանագծով: Պտտման պարբերություն և հաճախություն

Կորագիծ շարժումը, որի դեպքում մարմնի հետագիծը շրջանագիծ է, կոչվում է շրջանագծային շարժում:

Այն կորագիծ շարժումներից ամենապարզն է, ամենատարածվածը:

Ուղղագիծ շարժումները ժամանակի մեջ սահմանափակ են: Մինչդեռ շրջանագծային շարժումներն ինչքան ասես երկար կարող են տևել: Օրինակ՝ ժամացույցի սլաքների կետերը շարժվում են շրջանագծով նրա ողջ գոյության ընթացքում:

Շրջանագծային շարժումն ունի ևս մեկ առանձնահատկություն, որով օժտված չեն ուղղագիծ շարժումները: Դա նրա պարբերականությունն է:

Պարբերական նշանակում է ժամանակի ընթացքում կրկնվող, իսկ այն ժամանակամիջոցը, որից հետո կրկնվում է տվյալ երևույթը, անվանում են պարբերություն:

Շրջանագծային շարժումն ունի ևս մեկ առանձնահատկություն, որով օժտված չեն ուղղագիծ շարժումները: Դա նրա պարբերականությունն է:

Դիցուք որևէ պահի մարմինը գտնվում է հետագծի A կետում և ունի v արագություն: Մեկ պտույտ կատարելուց հետո այն կրկին A կետում կլինի և դարձյալ կունենա v արագություն:

Եթե մեկ պտույտ կատարելու ժամանակամիջոցը նշանակենք T տառով, ապա կստացվի, որ մարմնի շարժումը նույնությամբ կրկնվում է` մասնավորապես յուրաքանչյուր T ժամանակամիջոցից հետո:

Պարբերական շարժումները բնութագրվում են պարբերությամբ և հաճախությամբ:

Շրջանագծային հավասարաչափ շարժման պտտման պարբերություն

Այն ժամանակամիջոցը, որի ընթացքում շրջանագծային հավասարաչափ շարժում կատարող մարմինը կատարում է մեկ լրիվ պտույտ, կոչվում է պտտման պարբերություն:

Այսպիսով, պտտման պարբերությունը որոշելու համար անհրաժեշտ է N թվով պտույտներ կատարելու վրա ծախսված ժամանակը բաժանել պտույտների թվի վրա.

T=tN

Շրջանագծային հավասարաչափ շարժման պտտման հաճախություն կոչվում է կամայական ժամանակամիջոցում մարմնի կատարած պտույտների N թվի և պարբերության հակադարձ մեծությունը:

n=1T

АРКАДИЙ ТЕР-ТАДЕВОСЯН — герой Арцаха

Герой Арцаха-КОМАНДОС

Аркадий Тер-Тадевосян — генерал-майор вооруженных сил Республики Армения, автор плана по освобождению города Шуши в мае 1992 года. Герой Арцаха.
Кавалер ордена 
“Боевой Крест” I степени“Горный лис” — такое прозвище получил Аркадий Тер-Тадевосян в Афганистане за непревзойденное мастерство ведения боевых действий в горах. Однако участвовавшие с ним во время операции в Шуши ополченцы знали его уже “Командосом”. Так Тер-Тадевосяна стали называть за особую методику спецподготовки, которую он продемонстрировал в Карабахе.

Հոկտեմբերի 18-22։ Առաջադրանք 6

Ազատագրական պայքարի գաղութահայ կենտրոնները»

• Գրավոր ներկայացնել XVIII-րդ դարում տեղի ունեցած իրադարձությունները:
• Հիմնավորիր գաղութահայ կենտրոնների առաջացման պատճառները
• Գրավոր պատմիր Հովսեփ Էմինի և նրա գործունեության մասին:
• Ներկայացնել Հովսեփ արքեպիսկոպոս Արղությանի և Շահամիր Շահամիրյանի նախագծերը:
• Հիմնավորիր Հայաստանի ազատագրության երեք ծրագրերից որն էր առավել իրատեսական:

Աղբյուրներ՝

Հովսեփ էմին:

Հովսեփ Էմինի ազատագրական գործունեությունը

Շահամիր Շահամիրյան/ֆիլմ/

Շահամիր Շահամիրյան

Հովսեփ արքեպիսկոպոս Արղության

ՀՈՎՍԵՓ ԱՐՂՈՒԹՅԱՆ. XVIII դարի հայ ազատագրական շարժման փայլուն գործիչ

Ազատ անկում: Ազատ անկման արագացում

Մարմինների անկումը, որը տեղի է ունենում միայն Երկրի ձգողության ազդեցությամբ, կոչվում է ազատ անկում:

Իտալացի գիտնական Գալիլեո Գալիլեյը, ուսումնասիրելով Պիզա քաղաքում գտնվող թեք աշտարակից ընկնող մարմինների շարժումը, եզրակացրեց, որ բոլոր մարմինները Երկրի ձգողության ազդեցությամբ ընկնում են նույն արագացմամբ:

Թվում է, թե առօրյա դիտումները չեն հաստատում այդ օրենքը: Իրոք, սովորական պայմաններում տարբեր մարմիններ տարբեր կերպ են ընկնում: Լազերային սկավառակը, օրինակ, ընկնում է արագ, իսկ տետրի թերթի կտորը՝ դանդաղ և, բացի այդ, բարդ հետագծով (տե՛ս նկար):

Գալիլեյի օրենքի ճշմարտացիությունն ապացուցելու համար վերցնում են մոտ 1 մ երկարությամբ ապակե խողովակ, որը մի կողմից փակ է, իսկ մյուս կողմից ծորակ ունի, և որի մեջ դրված են կապարե գնդիկ, խցան և փետուր: Սկզբում խողովակը պահում են ուղղաձիգ դիրքով (տե՛ս նկար), հետո այն արագ շրջում են 180°-ով:

Այնուհետև պոմպով օդը հանում են խողովակից և կրկին շրջում այն: Այս անգամ արդեն բոլոր երեք մարմինները ընկնում են միաժամանակ, ինչը և վկայում է, որ բոլոր մարմինները շարժվում են նույն արագացմամբ (տե՛ս նկար):

Ազատ անկման արագացումը

Համաձայն Գալիլեյի օրենքի՝ բոլոր մարմինները Երկրի ձգողության ազդեցությամբ ընկնում են նույն արագացմամբ:

Ազատ անկման արագացումը ընդունված է նշանակել g տառով: Բազմաթիվ փորձերի արդյունքում ստացվել է, որ Երկրի միջին լայնություններում ազատ անկման արագացումը՝ g=9,8 մ/վ²: Ազատ անկման արագացման վեկտորն ուղղված է ուղղաձիգ դեպի ներքև:

Հոկտեմբերի 12-18։ Առաջադրանք 5

Դասարանական

Առաջադրանք 1. դասարանական

Լուսավորության դարաշրջանը

Տանը

1.Լուսավորական գաղափարների խոշոր ներկայացուցիչներից է Ջոն Լոկը: Փիլիսոփա Ջոն Լոկը ծնվել է 1632թ.-ի օգոստոսի 29-ին Ռինգթոնում (Անգլիա): Նրա գաղափարները մեծ ազդություն են թողել էպիստեմոլոգիայի և քաղաքական փիլիսոփայության զարգացման վրա: Լայնորեն ճանաչված է որպես Լուսավորչական դարաշրջանի ազդեցիկ մտածողներից մեկը: Լոկի նամակներն ազդեցություն են թողել Վոլտերի և Ռուսսոյի, շոտլանդացի մտածողների և ամերիկյան հեղափոխականների վրա: Լոկի փիլիսոփայության մեջ կարելի է առանձնացնել վեց հիմնական դրույթ; Օգտվելով նշված հղումից՝ ընտրիր երեք դրույթ, կարդալուց հետո հիմնավորիր քեզ դուր եկած հատվածները: Ջոն Լոկ https://www.dasaran.am/apps/wiki/view/id/3728

2.Լոկի քաղաքական հայացքները կարդալուց հետո փորձիր զուգահեռներ անցկացնել արդի ժամանակաշրջանի հետ, գրի քո կարծիքը։/գրավոր/
Մարդու բնական վիճակը լիակատար ազատությունն ու հավասարությանն է իր կյանքի և ունեցվածքի տնօրինման պայմաններում։ Դա խաղաղության և բարյացակամության վիճակ է։ Բնության օրենքը ցուցում է խաղաղություն և անվտանգություն։
Քաղաքացիական հասարակության և իրավական ժողովրդավարական պետության տեսաբան է՝ թագավորի և ազնվականության օրենքի առջև հաշվետու լինելու կողմնակից։
Պետությունը ստեղծված է բնական իրավունքների (ազատություն, հավասարություն, ունեցվածք) և օրենքների (խաղաղություն և անվտանգություն) երաշխավորման համար, այն չպետք է ոտնձգություն անի այդ իրավունքների վրա, պետք է այնպես կազմակերպվի, որպեսզի բնական իրավունքները հուսալի կերպով երաշխավորվեն։

3․ Ֆրանսիական լուսավորականներ Շարլ Մոնտեսքյու, Ժան-Ժակ Ռուսո /Էմիլ կամ դաստիարակության մասին/, Մարի Ֆրանսուա Վոլտեր

ա.Գրիր տաս կետից բաղկացած  քո տեսակետը դաստիարակության մասին։

բ. Այս հղումից օգտվելուց հետո ներկայացրու Ժան- Ժակ Ռուսոյի մոտեցումը դաստիարակությանը, արդյոք համապատասխանում է քո պատկերացրած տեսակետին։/հիմնավորիր գրավոր/

4.Շառլ Մոնտեսքյու. ստորև տեղադրված նյութին ծանոթանալուց հետո, 3-5 նախադասությամբ հայտնիր քո տեսակետը/գրավոր:
Մոնտեսքյուի՝ պատմության մասին փիլիսոփայությունը նվազագույնի էր հասցնում անհատների և իրադարձությունների դերը։ “Խորհրդածություններ հռոմեացիների ծաղկման և անկման պատճառների մասին” գրքում “յուրաքանչյուր պատմական իրադարձություն տեղի է ունեցել մի հիմնական շարժման հետևանքով” տեսակետը նա մեկնաբանում էր այսպես. Պատահականությունը չի կառավարում աշխարհը։ Հարցրեք հռոմեացիներին, որոնք ունենում էին իրար հաջորդող հաջողություններ, արդյոք առաջնորդվել են որևէ հստակ պլանով, կամ իրար հաջորդող վայրիվերումներ, որոնք հետևել են մեկը մյուսին։ Յուրաքանչյուր միապետության մեջ գոյություն ունեն ընդհանուր պատճառներ՝ բարոյական և ֆիզիկական, որոնք բարձրացնում, հաստատում կամ այն հավասարեցնում են հողին։ Բոլոր միջադեպերը կառավարվում են այս պատճառներով։ Եվ եթե մի պատերազմում պատահականությունը, որը որոշակի պատճառ է, պետությունը ավերածության է հասցրել, ինչ- որ հիմանական պատճառ կարևոր է դարձրել պետության կործանվելը որևէ պատերազմի պատճառով։ Միով բանիվ՝ հիմնական միտումը առաջանում է այդ բոլոր միջադեպերից։ Հանրապետությունից դեպի կայսրություն անցում կատարելը քննարկելիս նա առաջարկում է այն տեսակետը, որ եթե Կեսարը և Պոմպեոսը չփորձեին զավթել Հանրապետության կառավարումը, ապա մյուսները ավելի կմեծանային իրենց տեղերում։ Պատճառը ոչ թե Կեսարի և Պոմպեոսի ձգտումն է, այլ ընդհանրապես մարդկային ձգտումն է։

5․ Հյուսիսային Ամերիկա-Բենջամին Ֆրանկլին, Թոմաս Ջեֆերսոն:Ներկայացրու առանձին -առանձին , համեմատիր իրենց հայացքները:

6.Լուսավորական շարժումը- ամփոփիր մեկ նախադասությամբ;

Լրացուցիչ

«Լուսավորականություն»—  թարգմանություն

ՌԴ-ի ընդհանուր բնութագիրը, բնական պայմանները

Դասի հղումը

Այլ հղումներ՝ 1․ , 2․

Ուսաստանի սահմանները։

1. Ի՞նչ դեր ունեն Ռուսաստանի բնական պայմաններն ու բնական ռեսուրսները երկրի զարգացման հարցում
2. Ուրվագծայի քարտեզի վրա նշել Ռուսաստանի հարևան պետությունները, ափերը ողողող ջրային ավազանները:

Լրացուցիչ աշխատանք․

• Գտնել տեղեկություններ և փաստեր ՌԴ-ի մասին։
• Ներկայացնել Հայաստան-Ռուսաստան հարաբերությունների ընդհանուր բնույթը(քաղաքական, տնտեսական և սոցիալական առումով):
• Պատրաստել ուսումնական նյութ(տեսանյութերի կամ ձայնագրությունների միջոցով)։

Ներզատիչ գեղձեր

Դաս 2 (28.09_02.10)

Օրգանիզմի կենսական գործառությների կարգավորման  եղանակները:Գեղձեր,տեսակները,      ֆունկցիաները:Լրացուցիչ

 աշխատանք:

Նկարագրեք որևէ գեղձի ֆուկցիայի խանգարման հետևանքով առաջացած հիվանդություն, եթե ունեք բժիշկ բարեկամ , վերցրեք հարցազրույց որևէ գեղձի ֆունկցիոնալ խանգարման հետևանքով առաջացած հիվանդության վերաբերյալ և պատրաստեք ուսումնական նյութ:

https://www.youtube.com/watch?v=d7sY-FxbZIs&feature=youtu.be

Կետերի փոխարեն գրել Ղ կամ Խ.

ա/ աղցան, խախտել, փոխնորդ, պխպեղ, դաղձ, բողկ, դժխեմ, գաղտնիք, ներգաղթ, բախտավոր, կողք, աղքատ, աղտածին, պղպջակ, խրոխտ, սխտոր, եղերերգ, գողտրիկ, դժոխք, ծաժ-սել:

բ/ եղջյուր, հաղթանդամ, ժխտել, խրախճանք, գաղջ, գեխջուկ, մառախուղ, տախտուկ, զեղչել, կխտար, սանդուղք, կեղտակորույս, ջրախեղդ, ծաղկեպսակ, վխտալ, ոսկրախտ, հաղթանակ:

գ/ ժանտախտ, գաղտագողի, վախճան, աղտահանել, կախկանձել, տաղերգու, զղջալ, հաղթահարել, կմախք, ընձուղտ, լեռնաշղթա, եղկելի, հղփանալ, փեղկ, ուխտապան, ուղտադրուժ, ախտահարվել, աղտոտ:

դ/ ախճատել, հարբուխ, խեղանդամ, ախտ (հիվանդություն), աղտ (կեղտ), ուղտ (կենդանի), ուխտ (երդում), հարբուխ, խոզապուխտ, թախծադեմ, կարմրախտ, թուղթ, շղթայակապ, գաղտնապահ, տառեխ, հղկել, գաղտնի, փողկապ, ապերախտ, անեղծ, փոցխ, ախտորոշում, եղբայր:

ե/ թղթատար, նախատինք, պանդուխտ, եղյամ, բքախեղդ, կեղծավոր, թախանձել. կողպեք, կթղա (գավաթ), ձախկել, ձախորդ, նախշազարդել, նախօրե, քաղց, հեղգ (ծույլ), կեղտոտ, հեղձուցիչ, բեղ, փտախտ, ակնբախ, աշխետ (ձի), ապաբախտ, արտագաղթ, գաղտնածածուկ, ծաղկահյուս, շարժասանդուխք:

զ/ խեղդուկ, մաղթանք, դշխուհի (թագուհի), մղկտալ, զմրուխտյա, բաղձալի, Ջավախք, ուխտատեղի, ողկույզ, նողկալի, ապուխտ, սեղմել, թխվածք, շաղկապ, ողբերգակ, թուղպ, ողջ, դրախտային, ուխտափուշ, գախթօջախ, բարեբախտ, խախկազարդ, բախտակից, սանդղահարթակ, դժբախտ, թախծաժպիտ, թոքախտ: